Turiya (tiếng Bắc Phạn) – thứ tư, [thành phần] thứ tư [của Bản thể], nguồn gốc tinh vi của ý thức
Trong triết lý Vedanta, Turiya chỉ thành phần thứ tư của Bản thể hoặc là trạng thái thứ tư của ý thức. Mandukya Upanishad nêu ra bốn trạng thái như sau:
- A – thức (Vaiśvānara)
- U – giấc mơ (Taijasa)
- M – ngủ sâu (Prájna)
- AUM – thành phần thứ tư (Turiya)
Vedanta dạy rằng Turiya là nền tảng và nguồn gốc của tất cả trạng thái khác. Turiya là bất biến, trong khi các trạng thái khác là vô tưởng. Dưới đây là bản dịch tiếng Việt đầy đủ của Mandukya Upanishad:
AUM [ॐ hay là ÔM] – âm này là tất cả; đây là lý giải:
Quá khứ, hiện tại và tương lai, tất cả chỉ là AUM và những thứ gì nằm ở bên ngoài ba khoảng thời gian đó cũng chỉ là AUM.
Brahman là toàn thể. Brahman là bản thể [Atman], cái đang là. Bản thể [Atman] có bốn thành phần.
Phần thứ nhất là Vaiśvānara [đấng phổ quát]; hoạt động ở trạng thái thức và thấy những thứ ở bên ngoài; có bảy chân tay, mười chín miệng, và tận hưởng những thứ dày đặc.
Phần thứ hai là Taijasa [đấng rực rỡ]; hoạt động ở trạng thái mơ và thấy những thứ ở bên trong, có bảy chân tay, mười chín miệng, và tận hưởng những thứ tinh vi.
Phần thứ ba là Prājña [đấng trí tuệ]; hoạt động ở trạng thái ngủ sâu. Trạng thái ngủ sâu tức là trạng thái ngủ không có lòng thèm muốn và không có giấc mơ. [Trong Prājña] mọi thứ được hợp nhất. Vì thế cho nên tất cả trở thành ý thức toàn thể. Bản chất [của ý thức này] là sự cực lạc và vì thế cho nên [Prājña] tận hưởng sự cực lạc. Miệng [của Prājña] là cửa ra vào cho trải nghiệm [của hai trạng thái thức và mơ].
Ngài [Prājña] là chúa tể của tất cả, biết tất cả, là nguyên nhân ở trong mọi thứ, là nguồn gốc của mọi thứ, là điểm khởi đầu và điểm kết thúc của tất cả chúng sinh.
Thành phần như sau được gọi là Turiya [thứ tư]: không phải là nhận thức về những thứ ở bên trong hay ở bên ngoài, thậm chí không phải là nhận thức cả hai cùng một lúc, không phải là ý thức toàn thể, không thấy, nhưng cũng không không thấy, không bị thấy, vượt xa các loại tương tác thông thường, không nắm bắt được, không có dấu hiệu để nhận ra, không khái niệm hóa được, không tả được, bản chất của nó chỉ là ý thức về chính bản thân nó, trong đó tất cả hiện tượng dừng lại; bất biến, hoàn lạc, bất nhị [advaita]. Đó là thứ tư [Turiya]. Đó là bản thể [Atman] và đó là thứ [chúng ta] phải thấy.
Bản thể [Atman] đó chính là AUM. Bây giờ [chúng ta] sẽ giải thích từ góc nhìn của các âm trong AUM. Các âm A, U, M, [अ, उ, म] đó chính là bốn thành phần của bản thể. [Ba âm bao gồm bốn thành phần: {A, U, M, AUM}]
Vaiśvānara [hoạt động] ở trong trạng thái thức, là âm “A”, là chữ thứ nhất [của AUM], tượng trưng cho aptéh [thành đạt] hay ādimattva [đứng đầu]. Ai thực chứng được điều này đạt được tất cả mong muốn của mình, và đứng ở vị trí đầu tiên.
Taijasa [hoạt động] ở trong trạng thái giấc mơ, là âm “U”, là chữ thứ hai [của AUM], tượng trưng cho utkarṣa [tối cao] hay là ubhayatvā [bình đẳng]. Ai thực chứng được điều này sẽ đạt được trí tuệ tối cao, được bình đẳng với tất cả, và ở trong gia đình ai cũng biết Brahman.
Prājña Ātman [hoạt động] ở trong trạng thái ngủ sâu, là M, là chữ thứ ba [của AUM], tượng trưng cho miti [đo] hay là apiti [hoà hợp]. Ai thực chứng được điều này đo được [hay đạt được] và hòa hợp được mọi thứ ở bên trong bản thân.
AUM là thứ tư [Turiya], không có thành phần, không có mối quan hệ, trong đó tất cả hiện tượng dừng lại. Đó là sự toàn thiện, là sự bất nhị [Advaita]. Vì thế cho nên AUM chính là bản thể đích thực [Atman]. Ai thấy được điều này sẽ đồng nhất mình với bản thể.
Mandukya Upanishad
Bản dịch ở trên là tổng hợp của 10 bản dịch tiếng anh khác nhau. Các bản dịch tiếng Anh không hoàn toàn thống nhất với nhau nhưng chúng tôi đã cố gắng tổng hợp một cách hợp lý nhất.
